Γκρος, Γκεόργκε

(George Grosz, Στολπ, Βερολίνο 1893 – Νέα Υόρκη 1959).Γερμανός ζωγράφος και χαράκτης. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους γελοιογράφους. Σπούδασε στις ακαδημίες της Δρέσδης και του Βερολίνου, ενώ είχε ήδη ασχοληθεί με τη ζωγραφική πριν από το 1914. Σε μια σειρά από έξοχα σκίτσα, που φιλοτέχνησε αμέσως μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, στον οποίο είχε πάρει μέρος ως στρατιώτης του πεζικού, εξέφρασε την αποστροφή του για τον μιλιταρισμό και τη γερμανική μεταπολεμική κεφαλαιοκρατική κοινωνία. Το σύνολο της παραγωγής του Γ. στη διάρκεια της περιόδου αυτής μπορεί να θεωρηθεί μια από τις πιο δραματικές μαρτυρίες της μεταπολεμικής ηθικής κρίσης. Στην αρχή έγινε μέλος της ομάδας Νταντά του Βερολίνου, που είχε έντονο πολιτικό χαρακτήρα (1918), ενώ γύρω στο 1925 προσέγγισε τον ρεαλισμό της Neue Sachlichkeit (Νέα Πραγματικότητα), μιας κίνησης που από αντίδραση στον εξπρεσιονισμό εκεί που ο τελευταίος διέλυε περισσότερο τη μορφή, αυτή είχε την τάση να εμφανίσει τον αντικειμενικό κόσμο σε όλη του την ωμότητα, επικρίνοντας κυρίως την κοινωνική πραγματικότητα. Επειδή είχε προκαλέσει υποψίες ότι είχε προσχωρήσει στο κίνημα των Σπαρτακιστών με την άνοδο του ναζισμού μετανάστευσε το 1932 στην Αμερική, όπου απέκτησε την αμερικανική υπηκοότητα (1938). Εκεί στην αρχή φάνηκε να αλλάζουν ριζικά τα ενδιαφέροντά του και άρχισε να ζωγραφίζει σε ακουαρέλες γαλήνια τοπία, αμερικανικές πόλεις και νεκρές φύσεις. Πολύ γρήγορα όμως η σατιρική του διάθεση εκδηλώθηκε ξανά, όταν αντιμετώπισε το μικρόψυχο υλιστικό πνεύμα των μεσαίων τάξεων (Τα ορεκτικά, 1929· Ένα κομμάτι από τον κόσμο μου, 1938), βρίσκοντας μετά τον B’ Παγκόσμιο πόλεμο τόνους ευρύτερης πνοής, που καθρεφτίζουν σε εφιαλτικά οράματα τις τραγικές πλευρές του σύγχρονου πολιτισμού. Το Πηγάδι (1946) είναι ένα είδος σύγχρονης αποκάλυψης, όπου ένας ιλιγγιώδης στροβιλισμός μορφών συμβολίζει την πείνα, την τρέλα, τη διαστροφή, την αθλιότητα μιας αιματοβαμμένης Ευρώπης. Ο Γ. έγραψε επίσης μία αξιόλογη αυτοβιογραφία. O Γκεόργκε Γκρος έδωσε μια δηκτική σατιρική εικόνα του μιλιταρισμού και της γερμανικής κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας που προήλθε από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Αριστερά, «Μπροστά στον στρατώνα» (1918) (Συλλογή Φάιγκεν, Σικάγο). Δεξιά, «Η όρεξη» (1923) (μουσείο Βάλραφ - Ρίχαρτς).